Melding

Dit multimediaverhaal bevat video- en geluidsfragmenten. Zet het geluid aan.

Gebruik het muiswiel of de pijltjestoetsen om tussen pagina's te navigeren.

Swipe om tussen pagina's te navigeren.

Hier gaan we

Tegenlicht

Logo https://expo.advn.be/tegenlicht

Project Tegenlicht

Sinds maart 2021 werken het ADVN | archief voor nationale bewegingen, het FOMU (Fotomuseum Antwerpen) en KOERS. Museum van de Wielersport samen in het project Tegenlicht, dit maakt deel uit van de inhaalbeweging digitale collectieregistratie van de Vlaamse overheid.

Het ADVN, het FOMU en KOERS maken samen vijf belangrijke kunststofnegatief-archieven toegankelijk. De archieven van deze vijf fotografen zijn sleutelcollecties bij de drie bewaarinstellingen. Eén voor één belichten ze vanuit een unieke positie verschillende maatschappelijke aspecten in het Vlaanderen van de jaren 1950 tot de jaren 2000, van politiek over cultuur en media tot sport.






Naar boven
Naar boven

Fotografen

Naar boven

Wat

Sluiten
Voor/na weergave

Klik hier om het negatief en positief beeld te bekijken.
Definitie:
Een kunststofnegatief heeft een transparante drager en lichtgevoelige emulsie waarmee een fotografisch beeld wordt vastgelegd. Het negatief wordt donker als het aan licht wordt blootgesteld en heeft daarom, in tegenstelling tot een positief, een ‘omgekeerd’ beeld. Van een negatief kun je herhaaldelijk een positief beeld maken zoals een fotoafdruk.
Tegenlicht richt zich vooral op kleinbeeldnegatieven. Dit zijn stroken van 35 mm breed die zich in een cassette bevinden: het fotorolletje.
Naar boven

Waarom

Tegenlicht is gegroeid uit een noodzaak om de achterstand in de digitalisering en beschrijving van kunststofnegatief-archieven aan te pakken. De oorzaak van deze achterstand is dat kunststofnegatieven moeilijk te bewaren zijn:
  • Negatieven zijn kwetsbaarder en minder stabiel dan fotoafdrukken.
  • Negatieven moeten koeler bewaard worden dan fotoafdrukken.
  • De omvang van negatiefarchieven is meestal groot. Het gaat vaak om volledige filmrolletjes met veel dubbels waarin nog geen selectie gemaakt is van de beste exemplaren.
  • Negatieven bevinden zich vaak op stroken die in een kunststof hoes bewaard worden. Of andere materialen zoals pergamijn hoes wat het proces extra hindert omdat je ze ook nog eens uit de hoes moet halen om te kijken wat er op staat. Dit is anders dan een fotoafdruk, die meestal uit één los beeld bestaat.
  • Negatieven zijn moeilijker te beschrijven, omdat het omgedraaide negatiefbeeld lastiger te herkennen is dan een positiefbeeld.
Met deze moeilijkheden in het achterhoofd is het de vraag hoe je te werk gaat als je meer dan 400.000 individuele beelden hebt. Moet bijvoorbeeld echt elke negatiefstrook afzonderlijk uit de hoesjes gehaald worden om die te digitaliseren?
Naar boven

Hoe

Tegenlicht past nieuwe technieken toe om de kunststofnegatieven sneller te digitaliseren en beschrijven.

Een eerste nieuwe techniek is het digitaliseren van de hoezen gevuld met negatiefstroken of kortweg negatiefbladen. Gewoonlijk worden negatieven per foto gedigitaliseerd, maar via deze techniek worden ze door het kunststof hoesje heen gedigitaliseerd: dit noemen wij de contactvelmethode.

Door deze methode toe te passen worden er minder beelden gemaakt. Per negatiefblad slechts één beeld in plaats van 36 individuele beelden.

Deze methode is interessant omdat de volgorde van de negatieven in de negatiefbladen inzicht geeft in de werkwijze en het selectieproces van de fotograaf. Fotografen maken vaak contactafdrukken van negatiefbladen, zodat ze een overzicht hebben van de gemaakte beelden. Door de negatiefbladen te digitaliseren hebben we een overzicht van welke beelden zich in het negatiefarchief van de fotografen bevinden en hoe die beelden zich tot elkaar verhouden.

Momenteel worden de beelden gemaakt met een resolutie van 800 ppi. Deze keuze is bepaald samen met meemoo. De resolutie van de beelden moet hoog genoeg zijn om het gewenste resultaat te behalen in de volgende fase van het proces, namelijk de beeldherkenning.

Naar boven
Tegenlicht onderzoekt hoe we kunststofnegatieven het snelst kunnen beschrijven. Met beschrijven bedoelen we vooral de personen die op de foto’s te herkennen zijn. Tegenlicht gebruikt hiervoor artificiële intelligentie, waarmee de gezichten van de afgebeelde personen herkend en gegroepeerd worden.

Hoe gaat dit in zijn werk?
Vooraf werd een referentieset samengesteld met beelden van personen die relevant zijn voor de organisaties en/of die voorkomen in de inhoudelijke beschrijvingen door de fotografen. Per persoon zijn een vijftal foto’s verzameld, idealiter frontale portretfoto’s in hoge kwaliteit en indien mogelijk ook genomen op verschillende leeftijden. Op basis van deze beelden stelt de software een gezichtsprofiel per persoon op. De gezichtsprofielen van de personen uit de referentieset worden dan vergeleken met de profielen van de personen op de foto’s. Op basis hiervan suggereert het algoritme een persoon uit de referentieset en geeft een waarschijnlijkheidsscore.

Naar boven
Fase 2 van de beeldherkenning bestaat uit het goedkeuren van de resultaten vanuit fase 1 aan de hand van een online programma namelijk Label Studio.

Voorafgaand aan het valideren wordt een ondergrens bepaald. Alle suggesties van beelden met een waarschijnlijkheidsscore lager dan 0.5 (op 1) worden niet opgeladen in Label Studio. De overgebleven suggesties worden daarna één voor één bekeken en geaccepteerd of geweigerd (juist, fout of onduidelijk). In het geval van een verkeerde match kan men ook een andere persoon aanduiden. Tot slot onderzoeken we hoe vrijwilligers ingezet kunnen worden voor de validatie.

Naar boven

Foto uit referentieset

Vijftal foto’s, liefst frontale portretfoto’s in hoge kwaliteit en indien mogelijk ook genomen op verschillende leeftijden

Suggestie identificatie + waarschijnlijkheidsscore

Het programma is 95% zeker dat deze persoon Vic Anciaux is.

Screenshot Label Studio

Screenshot van Label Studio. het programma dat wordt gebruikt voor de validatie van de beeldherkenning. 

Validatie

Deze persoon is inderdaad Vic Anciaux. 

Submit

Na het aanduiden van juist/ fout/ onduidelijk/ onbekend moet men de validatie per foto doorsturen 

Naar boven

Bij onbekende mensen rijzen er veel vragen over juridische en privacy-implicaties. Publieke figuren of mensen met een publieke functie mag men identificeren, maar we streven ernaar om binnen Tegenlicht enkel die personen te identificeren die voor ons belangrijk zijn.

                          +

Het voordeel van werken met identificatie op basis van referentiesets is dat je op voorhand vastlegt wie je wil herkennen en de rest niet wordt meegenomen.

                          -

Het nadeel van werken met identificatie op basis van referentiesets zijn de gezichtsprofielen die worden gecreëerd. Deze gezichtsprofielen bevatten biometrische gegevens wat vergelijkbaar is met een vingerafdruk. Hier moet dus voorzichtig mee omgesprongen worden. 
Naar boven

Conclusie en toekomst

Naar boven

Colofon

Naar boven

Tegenlicht is gegroeid uit een noodzaak om de achterstand in de digitalisering en beschrijving van kunststofnegatief-archieven aan te pakken. De oorzaak van deze achterstand is dat kunststofnegatieven moeilijk te bewaren zijn:
  • Negatieven zijn kwetsbaarder en minder stabiel dan fotoafdrukken.
  •  Negatieven moeten koeler bewaard worden dan fotoafdrukken.
  •  De omvang van negatiefarchieven is meestal groot. Het gaat vaak om volledige filmrolletjes met veel dubbels waarin dus nog geen selectie gemaakt is van de beste exemplaren.
  • Negatieven bevinden zich vaak op stroken die in een kunststof hoes bewaard worden. Of voor oudere archieven in een pergamijn hoes wat het proces extra hindert omdat je ze ook nog eens uit de hoes moet halen om te kijken wat er op staat. Dit is anders dan een fotoafdruk, die meestal uit één los beeld bestaat.
  • Negatieven zijn moeilijker te beschrijven, omdat het omgedraaide negatiefbeeld lastiger te herkennen is dan een positiefbeeld.
Met deze moeilijkheden in het achterhoofd is het de vraag hoe je te werk gaat als je meer dan 400.000 individuele beelden hebt. Moet bijvoorbeeld echt elke negatiefstrook afzonderlijk uit de hoesjes gehaald worden om die te digitaliseren?
Naar boven

Het fotoarchief van Danny Cortier, kortweg Dann, is een sleutelonderdeel van de beeldcollectie van het ADVN en werd samen met de exploitatierechten verworven dankzij de steun van de Vlaamse overheid. In 1972 start Cortier het fotobureau Studio Dann, waarmee hij zich specialiseert in public relations en industriële fotografie. Daarnaast volgt hij met zijn camera de Vlaamse beweging. Door zijn ruime kennis over de beweging en zijn goede contacten met talrijke protagonisten is hij vaak een bevoorrechte getuige.

De collectie van Dann in het ADVN bestaat uit om en bij de 54.000 negatieven (1968-2000). Naast de klassieke portretfoto's van politieke mandatarissen en vooraanstaanden omvat de collectie ook heel wat actiebeelden over betogingen in Voeren, Komen, Brussel en de Vlaamse Rand.
Naar boven
Herman Selleslags wordt in 1938 in Antwerpen geboren. Op vijftienjarige leeftijd zegt hij de schoolbanken vaarwel en treedt in dienst bij het fotoagentschap van zijn vader Rik Selleslags (1911-1982). In 1956 maakt Herman Selleslags zijn eerste reportage voor het weekblad HUMO, het begin van een samenwerking die bijna vijftig jaar zal duren. Tal van beroemdheden poseren voor zijn lens: van The Rolling Stones tot The Beatles, van Julien Schoenaerts tot Hugo Claus, van Leona Detiège tot Goedele Liekens.
Naar boven
Onder de firmanaam Wevako is Werner Vandenberghe enige tijd actief als regionaal persfotograaf vooraleer hij een eigen fotostudio opricht. Vanuit zijn engagement in onder andere het IJzerbedevaartcomité en Verbond VOS ontvangt hij vanaf de jaren 1980 regelmatig opdrachten om fotoreportages te maken van gebeurtenissen in de Vlaamse beweging.

Het fotoarchief dat Vandenberghe aan het ADVN schenkt, omvat meer dan 57.000 negatieven (1989-2015) en belicht chronologisch aansluitend op Dann een waaier aan evenementen: van IJzerbedevaarten en Guldensporenfeesten tot betogingen van de Vlaamse Volksbeweging.
Naar boven
Bart Vandenbroucke is actief als freelance persfotograaf (sinds 1976). Hij werkt voor alle Vlaamse dag- en weekbladen, waaronder de Krant van West-Vlaanderen, Het Laatste Nieuws en De Morgen. Zijn beeldarchieven omvatten zowel de kleinere kermiskoersen en jeugdwedstrijden als klassiekers zoals Gent-Wevelgem en Dwars door Vlaanderen. Daarnaast maakt hij ook verschillende portretfoto’s, zoals van Greg Lemond in aanloop naar zijn 3de zege in de Ronde van Frankrijk (1990).

In januari 2021, bij de opstart van Tegenlicht, ontvangt KOERS het fotoarchief van Bart Vandenbroucke. Binnen dit project ligt de focus op de ca. 34.000 foto's die hij in de periode 1986-1999 maakte.
Naar boven
Hendrik Van Lerberghe (°1925) is een Diksmuidse fotograaf. Hij is de zoon van oudstrijder Emiel Van Lerberghe, die in dezelfde compagnie als de gebroeders Van Raemdonck vocht. Van Lerberghe studeert af aan het Nationaal Radio en Film Instituut (NARAFI) in Vorst in de richting foto- en filmtechniek. In de jaren 1950 vestigt hij zich als zelfstandig fotograaf (Foto en Film bvba) op de Grote Markt in Diksmuide. Hij wordt bevriend met de IJzerbedevaartsecretarissen Clemens De Landtsheer, Rik De Ghein en Koen Baert. Van Lerberghe fotografeert de ruïnes (1946), de heropbouw van de Pax-poort en de IJzertoren en de naoorlogse IJzerbedevaarten tot 1988. Na zijn pensionering vestigt hij zich in Merkem, zijn zoon Bart zet de fotografiezaak verder.
Naar boven
Naar boven

Scroll om door te gaan Swipe to continue
Swipe om door te gaan